Sualtı arkeolojisi tarihi keşifler için dalgıç olmak; deniz, göl ve nehir gibi su altındaki kültürel kalıntıları araştıran bir bilim dalıdır. Bu disiplin, gemi batıkları, antik limanlar, su altı şehirleri ve arkeolojik eserler gibi insanlık tarihine dair kalıntıları gün yüzüne çıkararak geçmiş uygarlıkların yaşam biçimlerini anlamamıza yardımcı olur. Özellikle kıyı bölgelerinde yaşamış medeniyetlerin ticaret, savaş ve günlük yaşamlarına dair ipuçlarını barındıran su altı kalıntıları, karasal arkeolojideki buluntulardan farklı olarak daha iyi korunmuş olma eğilimindedir. Bunun nedeni, suyun koruyucu bir tabaka görevi görerek oksijenle teması azaltması ve dolayısıyla organik materyallerin çürüme sürecini yavaşlatmasıdır.
Sualtı Arkeoloğu ve Dalgıcının Rolü
Sualtı arkeolojisi tarihi keşifler için dalgıç olmak ile arkeolojik bilgi birikiminin bir araya geldiği multidisipliner bir alandır. Bu alanda çalışmak isteyen bireylerin, hem su altında güvenli ve etkili bir şekilde çalışabilmeleri hem de arkeolojik metodolojiye hâkim olmaları gerekmektedir. Sualtı arkeoloğu, batıklar ve su altındaki yapılar gibi arkeolojik alanları keşfeder, belgeler ve inceler. Ancak bu sürecin temel bir bileşeni dalış yapabilme yeteneğidir. Sualtı arkeologları ve arkeolojik dalgıçlar, su altında bulunan buluntuları kayıt altına alır, belgeleme ve haritalama işlemleri yapar, numune toplar ve buluntuları yerinde inceleyerek koruma çalışmalarını yürütür.
Dalgıçların su altındaki sınırlı görüş mesafesi, düşük sıcaklıklar ve değişken akıntılar gibi zorlu koşullarda dikkatli ve titiz bir şekilde çalışması gerekmektedir. Ekipman kullanımı ve su altında iletişim kurma becerileri, başarılı bir sualtı arkeoloğu olmanın olmazsa olmazlarıdır. Ayrıca, dalış sırasında çevreye zarar vermemek, eserlerin doğal yapısını bozmamak ve arkeolojik alanı korumak büyük bir sorumluluk gerektirir.
Sualtı Arkeolojisinde Kullanılan Yöntemler ve Ekipmanlar
Sualtı arkeologları, çalışma alanlarına ve buluntuların niteliğine göre çeşitli yöntemler ve ekipmanlar kullanır. Sualtı arkeolojisi tarihi keşifler için dalgıç olmak, su altındaki arkeolojik çalışmalar şu aşamaları içerir:
- Araştırma ve Planlama: Dalgıçlar, su altına inmeden önce bölgenin haritalarını ve tarihi belgeleri inceleyerek çalışma planı oluşturur. Bu aşamada sonar, su altı radarları ve uzaktan kumandalı araçlar (ROV) gibi teknolojilerle alanın genel yapısı hakkında bilgi toplanır.
- Belgeleme ve Haritalama: Su altında keşfedilen alanlar, fotoğraf ve video çekimleri ile belgelenir. Ayrıca, üç boyutlu haritalama teknikleri ile alanın detaylı bir haritası çıkarılır. Bu sayede, gelecekteki araştırmalar ve restorasyon çalışmaları için önemli veriler elde edilir.
- Numune Toplama ve Analiz: Eserlerin yerinde incelenmesi ve korunması esastır. Bu nedenle, su altındaki eserler dikkatli bir şekilde yüzeye çıkarılarak laboratuvar ortamında analiz edilir. Toplanan numuneler, tarih öncesi dönemlerden modern zamanlara kadar uzanan geniş bir yelpazede, insanlık tarihine dair yeni bilgiler sunar.
- Koruma ve Restorasyon: Sualtı arkeolojisi tarihi keşifler için dalgıç olmak, eserlerin korunması, buluntunun malzemesine ve su altındaki şartlara göre değişen yöntemlerle gerçekleştirilir. Özellikle organik materyallerin (ahşap, deri vb.) korunması, su altında çözülmelerini önlemek için özel bir bilgi ve deneyim gerektirir.